Strona główna » Aktualności » Kosmetyki » Rośliny w kosmetykach: kawa

Rośliny w kosmetykach: kawa

12-01-2023  |  Kosmetyki Mała czarna czy cappuccino z mleczną pianką? Większość osób nie wyobraża sobie poranka bez wypicia ulubionej kawy. Jej picie od lat stanowi swoisty rytuał ze względu na cenione walory smakowe oraz aromat. Przeciętny Polak wypija średnio trzy filiżanki kawy dziennie, co w skali roku przekłada się na prawie 3 kg jej spożycia. Kochamy kawę za to, że pobudza do działania, przez co jesteśmy bardziej efektywni. Jest prawdziwym remedium na oznaki zmęczenia: ożywia umysł, poprawia koncentrację i maskuje senność.

alt

Pierwsze zastosowania nasion kawowca datuje się na IX w n.e. na terenach dzisiejszej Etiopii. Jako pierwsi zaczęli je prażyć i gotować Arabowie, a w XVI w. zwyczaj ten zawędrował do Europy. Główny składnik kawy, kofeina (C8H10N4O2), jest substancją chemiczną z grupy alkaloidów purynowych. Została wyizolowana w czystej postaci przez niemieckiego chemika Ferdinanda Runge w 1820 roku. Jest to biały proszek o gorzkim smaku, dobrze rozpuszczalny w gorącej wodzie. Występuje także w postaci teiny (obecnej w herbacie), guaraniny (w guaranie) i mateiny (w yerba mate). Pozyskiwana z ziaren, liści oraz owoców ponad 60 gatunków roślin, stanowi jedną z najpopularniejszych substancji pobudzających na świecie. Plantacje wiecznie zielonych krzewów występują w okolicach międzyzwrotnikowych. Importujemy kawę m.in. z Brazylii, Gwatemali, Indii, Mozambiku i Etiopii. Ziarna kawy pozyskiwane są z rosnących na krzewie aromatycznych, czerwonych jagód, które poddawane są procesowi palenia.


Jak kawa działa na organizm?


Kofeina to najlepiej poznany i najczęściej stosowany związek o właściwościach nootropowych, o bardzo wysokiej dostępności biologicznej. Ze względu na swój lipofilowy charakter łatwo przenika przez błony biologiczne. W mózgu człowieka znajdują się receptory adenozynowe, które reagują na substancję zwaną adenozyną. Adenozyna jest neuroprzekaźnikiem hamującym, wytwarzanym w wyniku pracy ośrodkowego układu nerwowego. Gdy jej poziom jest wystarczająco wysoki, adenozyna łączy się z receptorami, które hamują pracę mózgu, powodując, że stajemy się senni. Kofeina ma zbliżoną do adenozyny budowę. Jej cząsteczki łączą się z receptorami adenozynowymi bez aktywowania ich. Krótko mówiąc, kofeina działa jak inhibitor, który oszukuje receptory komórek mózgowych, mierzących poziom adenozyny w organizmie. Dlatego układ nerwowy, zamiast odczuwać senność i zmęczenie, zostaje pobudzony.

Regularne spożywanie kawy wpływa na podwyższenie poziomu serotoniny w mózgu. Potwierdzono to badaniami na myszach i szczurach, u których zaobserwowano podniesiony poziom stężenia tryptofanu (prekursora serotoniny) oraz 5-HIAA (metabolitu serotoniny).

Kofeina modyfikuje także poziom dopaminy. W badaniach epidemiologicznych wykazano, że regularne spożywanie kawy może zmniejszyć ryzyko wystąpienia choroby Parkinsona. Wśród osób w przedziale wiekowym 45-68 lat, pijących 800 ml kawy dziennie, zaobserwowano 4-5 krotnie mniejszą zapadalność na tę chorobę niż wśród osób stroniących od tego napoju.

Liczne badania naukowe wykazały pozytywne działanie kofeiny na poprawę koncentracji, efektywniejszego zapamiętywania, a także pobudzenie trawienia, lepszą pracę nerek (działanie moczopędne), ochronę przez nowotworami, chorobami serca i cukrzycą.

W badaniach z udziałem pacjentów z otyłością wykazano, że doustne podanie kofeiny w ilości 4 mg/kg masy ciała powoduje przyspieszenie metabolizmu, co może być związane ze zwiększonym uwalnianiem katecholamin w organizmie oraz podwyższoną lipolizą w komórkach tkanki tłuszczowej.

Kofeina, działając antagonistyczne wobec adenozyny i zwiększając poziom noradrenaliny w OUN, wykazuje działanie przeciwbólowe. W farmakologii wykorzystuje się je w celu synergistycznego działania z paracetamolem lub kwasem acetylosalicylowym. Kofeina zwiększa skuteczność wymienionych leków przeciwbólowych nawet o 40%.

Najnowsze badania amerykańskich naukowców, opublikowane na łamach „European Journal of Preventive Cardiology”, wskazują, że regularne picie kawy wiąże się z dłuższym życiem i niższym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych. W świetle uzyskanych wyników możemy postawić tezę, że umiarkowane spożycie kawy uważane jest za element zdrowego stylu życia. Nie należy jednak z kawą przesadzać, gdyż nadmierne jej spożycie, powyżej 1000 mg kofeiny dziennie, może spowodować poważne konsekwencje zdrowotne ze strony układu sercowo-naczyniowego oraz bezsenność. Zalecana dawka to 50-200 mg kofeiny. Espresso ma około 200 mg, a kawa z ekspresu przelewowego – ok. 70 mg kofeiny.
 

Kawa w kosmetykach – eliksir młodości i nie tylko...


Ten dobroczynny, czarny napój zyskał ogromną popularność także poza branżą spożywczą. Efekty badań nad kawą i jej działaniem były na tyle intrygujące, że zainteresował się nią również przemysł kosmetyczny. Wszechstronne właściwości kawy stały się inspiracją do stworzenia wielu receptur kosmetycznych, otwierając przed producentami kosmetyków szeroki wachlarz możliwości.

Kawa zawiera w sobie kilkaset różnych związków chemicznych, takich jak węglowodany, białka, kwasy tłuszczowe (NNKT), witaminy z grupy B, witaminę E, garbniki, polifenole oraz alkaloidy, z których najbardziej znana jest kofeina.

Szczególnie ze względu na zawartość kofeiny, kawa stała się istotnym składnikiem aktywnym, szeroko stosowanym w kosmetyce. Kofeina z łatwością przenika przez barierę ochronną skóry, wykazując m.in. działanie przeciwzmarszczkowe, antycellulitowe, nawilżające, peelingujące i wzmacniające włosy.

W kosmetologii znalazła zastosowanie czysta kofeina, ekstrakt z prażonych nasion kakaowca, olej kawowy oraz masło kawowe. Olej i masło kawowe otrzymuje się przez tłoczenie na zimno palonych ziaren kakaowca. Zawierają one, oprócz kofeiny, fitosterole roślinne; karoteny; wit. E; kwas linolowy i palmitynowy, będące doskonałą ochroną skóry przed czynnikami zewnętrznymi i nadmierną utratą wody.

Kofeina jest cenionym składnikiem produktów do pielęgnacji bardzo cienkiej skóry wokół oczu, która jest najbardziej narażona na działanie wolnych rodników. Pobudzając mikrokrążenie, działa napinająco, zmniejszając opuchliznę i cienie pod oczami.
 

Działanie przeciwzmarszczkowe


Kofeina jest silnym antyoksydantem. Za to działanie odpowiada zawarty w niej kwas chlorogenowy, stanowiący mieszankę wielu estrów hydroksycynamonowych z kwasem chinowym. Według badań, wykazuje aktywność antyoksydacyjną, przeciwzapalną oraz przeciwnowotworową. Neutralizując wolne rodniki przyczyniające się do degradacji kolagenu, opóźnia proces starzenia się skóry. Podobne działanie wykazuje trygonelina, będąca pochodną witaminy B3, która jednocześnie korzystnie wpływa na metabolizm lipidów. Kolejne składniki z grupy diterpenów (kahweol, kafestol) działają przeciwutleniająco i antykancerogennie. Ze względu na działanie wymienionych składników kofeina świetnie sprawdzi się w profilaktyce przeciwzmarszczkowej oraz w pielęgnacji skóry dojrzałej.
 

Działanie antycellulitowe


Kofeina posiada właściwości wyszczuplające i antycellulitowe. Przyspiesza proces lipolizy (rozpad triglicerydów w tkankach), dzięki czemu podskórne grudki (cellulit) ulegają rozbiciu, co bezpośrednio przekłada się na obniżenie poziomu odkładającej się tkanki tłuszczowej. Zaobserwowano to w badaniach na myszach, u których po podaniu kofeiny zwiększyła się zawartość wolnych kwasów tłuszczowych we krwi. Przy regularnym stosowaniu kofeiny następuje zwiększona aktywność metaboliczna, poprawa krążenia w naczyniach włosowatych, a także utrata nadmiaru wody z komórek, dzięki czemu skóra staje się gładsza i bardziej jędrna oraz zmniejszają się obrzęki.
 

Działanie peelingujące


Struktura zmielonej kawy sprawia, że doskonale sprawdzi się jako naturalny, wygładzający peeling do ciała, który skutecznie ujędrni skórę, poprawiając jej ukrwienie. Mechaniczne złuszczanie zrogowaciałego naskórka wyrównuje koloryt skóry oraz przygotowuje do dalszej pielęgnacji w postaci aplikacji kremu.
 

Działanie nawilżające


Kawa i zawarta w niej kofeina nawilża, wspiera regenerację i zmiękcza skórę, pozostawiając ją gładką i miłą w dotyku. Sucha skóra powoduje dyskomfort: pieczenie, swędzenie i łuszczenie. Kofeina sprawdzi się w walce z tymi objawami, odbudowując prawidłowy płaszcz hydrolipidowy skóry i zapobiegając nadmiernej utracie wody.
 

Działanie pielęgnujące


Kofeina pobudza krążenie krwi oraz prawidłowy przepływ limfy, dzięki czemu skóra nabiera świeżego, promiennego wyglądu, bez widocznych oznak zmęczenia. Skóra zostaje dotleniona, a jej koloryt - wyrównany. Skóra zyskuje większą sprężystość. Dodatkowo kofeina wykazuje właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne, doskonale sprawdzając się jako składnik w walce z trądzikiem i niedoskonałościami. Jest bezpiecznym surowcem kosmetycznym, który nie powoduje podrażnień. Jednocześnie zapobiega namnażaniu się wolnych rodników, powstrzymując proces rozpadu witaminy C, przez co działa przeciwstarzeniowo, zapobiegając powstawaniu zmarszczek.
 

Działanie brązujące


Kawa, posiadająca właściwości brązujące, stanowi idealny składnik formuł kosmetyków po opalaniu, jak i samoopalaczy. Wyrównuje koloryt skóry, nadając delikatny, brązowy odcień, a jej właściwości nawilżające i regenerujące koją zmęczoną słońcem skórę. Kawa zawiera naturalne filtry, które chronią skórę przed promieniowaniem UV. Według badań, kawa i zawarta w niej kofeina obniżają ryzyko wystąpienia czerniaka.
 

Działanie wzmacniające i pielęgnujące włosy


Kofeina, stosowana na skórę głowy, pobudza cebulki włosów, poprawiając mikrokrążenie. Aktywuje wzrost nowych włosów, przy jednoczesnym zapobieganiu ich wypadania. Posiada również bezpośredni wpływ na ich kondycję. Wzmacnia łodygę włosa, dodając blasku oraz ocieplając jego barwę. Biorąc pod uwagę fakt, że kofeina jest szybko usuwana z organizmu, kosmetyki zawierające kawę powinny być stosowane regularnie. Cenną wskazówką jest również czas aktywacji działania kofeiny. Aby kofeina zaczęła działać, należy pozostawić ją na skórze lub włosach przez co najmniej dwie minuty.

Kofeina sprawdzi się również jako naturalny wzmacniacz koloru, który podkreśli odcień włosów, nie powodując niszczenia pasm, jak w przypadku chemicznych, trwałych farb koloryzujących. Jej działanie pokochają szatynki i brunetki za to, że nada włosom głębi, lekko przyciemniając naturalny kolor. Kwaśny odczyn pH kofeiny dodatkowo nada kosmykom włosów naturalnie zdrowy połysk, domykając łuski i wygładzając ich powierzchnię.

Kofeinę docenią także mężczyźni, ponieważ zapobiega negatywnemu wpływowi hormonów na cebulkę włosa, w tym hormonów stresu. W przypadku mężczyzn, którzy zmagają się z wypadaniem włosów w wyniku działania dihydrotestosteronu (DHT), stosowanie kosmetyków z kofeiną może znacznie pomóc rozwiązać ten problem.
 

Ochrona przed promieniowaniem UV


Jako antyoksydant, kofeina chroni skórę i włosy przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych. W kawie znajduje się kwas chlorogenowy, który na skutek promieniowania UV wyłapuje pojawiające się w skórze wolne jony żelaza, zabezpieczając przed powstaniem reaktywnych form tlenu.
 

Walory zapachowe


Trudno nie wspomnieć o aromacie kawy, który posiada niewątpliwie spore grono sympatyków. Kawa jest popularnym składnikiem kosmetyków używanych w ośrodkach spa, stosowanych do zabiegów relaksacyjnych. Stanowi głębokie i zmysłowe wzbogacenie receptur kosmetycznych, wykazujące właściwości rozluźniające, kojące ciało i umysł. Nie bez powodu jest szeroko stosowana w aromaterapii.
 

Produkty kosmetyczne, w składzie których wykorzystuje się kawę:

 
  • preparaty do kąpieli;
  • kremy przeciwzmarszczkowe;
  • kremy nawilżające;
  • produkty pielęgnacyjne do okolic oczu;
  • maski na twarz i ciało;
  • szampony i odżywki do włosów; wcierki na porost włosów;
  • peelingi;
  • preparaty antycellulitowe, ujędrniające, wyszczuplające; kosmetyki do opalania.

INCI, czyli czego szukać w składzie kosmetyku:
  • Coffea Arabica Seed Extract – ekstrakt z nasion kawowca.
  • Coffea Arabica Seed Oil – olej z nasion kawowca.
  • Caffeine – kofeina.

Postać: biała, drobnokrystaliczna substancja/proszek; rozpuszczalna w wodzie; ma gorzki smak i jest bezwonna; nie jest wrażliwa na podgrzewanie

Zalecane stężenie:
• w produktach do pielęgnacji twarzy – do 2%,
• w produktach do pielęgnacji ciała – do 5-7%.

 

autor: Marta Maroszek
mgr kosmetologii, na co dzień związana z firmą dystrybuującą surowce chemiczne C.H. Erbslöh Polska. Tworzy marketing surowców kosmetycznych, inspirując firmy produkujące kosmetyki do wyboru dobroczynnych, naturalnych rozwiązań.
 
 
Od ponad 20 lat współpracujemy zarówno z małymi, jak i dużymi firmami przemysłu kosmetycznego - jako dystrybutor i dostawca zapewniając im potrzebne ilości różnego typu surowców kosmetycznych. 

Jeśli zajmują się Państwo produkcją kosmetyków, zachęcamy do zapoznania się z naszymi surowcami i półproduktami kosmetycznymi, chętnie odpowiemy również na wszystkie pytania.